ਹੜ੍ਹ ਤੇ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਮਾਰ: ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ 24 ਲੱਖ ਟਨ ਘਟੀ, 7 ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਖਰੀਦ

ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਾਲ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫਸਲ ਨੂੰ ਹੜ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਵਾਇਰਲ ਰੋਗਾਂ ਦੀ ਦੋਹਰੀ ਮਾਰ ਝੱਲਣੀ ਪਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਆਪਣੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਖਰੀਦ ਟੀਚੇ ਤੋਂ 24 ਲੱਖ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਖੁਰਾਕ ਸਪਲਾਈ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਖਰੀਦ ਸੀਜ਼ਨ ਸਮਾਪਤ ਹੋਣ 'ਤੇ ਜਾਰੀ ਅੰਕੜਿਆਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦੇ 180 ਲੱਖ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ (LMT) ਦੇ ਟੀਚੇ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਮੰਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 156 LMT ਝੋਨੇ ਦੀ ਹੀ ਖਰੀਦ ਹੋ ਸਕੀ।

ਇਹ ਖਰੀਦ ਆਮਦ ਸਾਲ 2016 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ, ਜਦੋਂ 140 LMT ਖਰੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਹੜ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਇਕੱਲੇ ਪੰਜ ਲੱਖ ਏਕੜ ਫਸਲ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਪੈਦਾਵਾਰ ਘਟਣ ਦੇ ਕਾਰਨ:

ਪੈਦਾਵਾਰ ਘਟਣ ਦਾ ਇਕ ਕਾਰਨ ਮੌਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਆਏ ਹੜ੍ਹ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਫਸਲ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪਟਿਆਲਾ (ਸੱਤ ਹਜ਼ਾਰ ਏਕੜ) ਅਤੇ ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ (2,500 ਏਕੜ), 'ਦੱਖਣੀ ਚੌਲ ਬਲੈਕ ਸਟ੍ਰੀਕਡ ਡਵਾਰਫ ਵਾਇਰਸ' (SRBSDV) ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆਏ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਝਾੜ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਘਟਿਆ।

ਖਰੀਦ ਅਤੇ ਭੁਗਤਾਨ ਵੇਰਵੇ:

ਖੁਰਾਕ ਸਪਲਾਈ ਵਿਭਾਗ ਅਨੁਸਾਰ, 30 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਖਰੀਦ ਸੀਜ਼ਨ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੱਕ 156 LMT ਫਸਲ ਮੰਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ 11 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ 37,288 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾਏ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਾਰ ਨਿੱਜੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਖਰੀਦ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਿਰਫ਼ 17,773 ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਰਹੀ।

ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਲਾਲ ਚੰਦ ਕਟਾਰੂਚੱਕ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 1 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਖਰੀਦ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨਮੀ ਸਮੇਤ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫਸਲ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਨਾਲੋ-ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਕੇਂਦਰੀ ਪੂਲ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤ 'ਤੇ ਅਸਰ:

ਝੋਨੇ ਦੀ ਘੱਟ ਖਰੀਦ ਦਾ ਅਸਰ ਕੇਂਦਰੀ ਪੂਲ ਵਿੱਚ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ 'ਤੇ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ 173 LMT ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਬਰਾਮਦ (ਐਕਸਪੋਰਟ) ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਕੋਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਕਾਫ਼ੀ ਭੰਡਾਰ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ (2020 ਵਿੱਚ 162 LMT ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 2023 ਵਿੱਚ 188 LMT ਤੱਕ) ਖਰੀਦ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਸਾਲ ਦਾ ਘਾਟਾ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ।