ਭਾਰਤ ਜਾ ਰਹੇ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਟੈਂਕਰ ਨੇ ਅਚਾਨਕ ਬਦਲਿਆ ਰਸਤਾ, ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਕਾਰਨ ਤਣਾਅ

ਰੂਸ ਤੋਂ ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਲੈ ਕੇ ਭਾਰਤ ਜਾ ਰਹੇ ਇੱਕ ਟੈਂਕਰ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਬਾਲਟਿਕ ਸਾਗਰ (Baltic Sea) ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਆਪਣਾ ਰਸਤਾ ਬਦਲ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦਰਮਿਆਨ ਤੇਲ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵਿਤ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਵਧ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਬਲੂਮਬਰਗ (Bloomberg) ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਕਦਮ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਕੰਪਨੀਆਂ 'ਤੇ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਨਵੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤੀ ਰਿਫਾਇਨਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਵਧ ਗਈ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰੀ ਛੋਟ ਵਾਲੀ ਰੂਸੀ ਸਪਲਾਈ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਦਰਅਸਲ, ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਰੂਸ ਤੋਂ ਤੇਲ ਨਾ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਭਾਰੀ ਟੈਰਿਫ ਵੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਇੰਡੀਅਨ ਆਇਲ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ (IOC) ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਬੰਦੀ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ।

ਗੁਜਰਾਤ ਦੀ ਬੰਦਰਗਾਹ 'ਤੇ ਉਤਰਨਾ ਸੀ ਕੱਚਾ ਤੇਲ

ਬਲੂਮਬਰਗ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਫਿਊਰੀਆ (Furia) ਨਾਮ ਦੇ ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਰੂਸ ਦੇ ਪ੍ਰਿਮੋਰਸਕ ਬੰਦਰਗਾਹ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 7,30,000 ਬੈਰਲ ਯੂਰਾਲ ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਲੱਦਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਿੱਕਾ ਬੰਦਰਗਾਹ 'ਤੇ ਉਤਾਰਿਆ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਡੈਨਮਾਰਕ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਫੇਹਮਰਨ ਬੈਲਟ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟੈਂਕਰ ਨੇ ਆਪਣਾ ਰਸਤਾ ਬਦਲ ਲਿਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਮਿਸਰ ਦੇ ਪੋਰਟ ਸਈਦ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਵੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਨਿਊ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ 'ਤੇ ਛਪੀ ਖ਼ਬਰ ਅਨੁਸਾਰ, ਰੋਸਨੇਫਟ ਅਤੇ ਲੁਕੋਇਲ ਸਮੇਤ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੂਸੀ ਊਰਜਾ ਕੰਪਨੀਆਂ 'ਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਤਹਿਤ 21 ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਚਾਲੂ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਖਤਮ ਕਰਨੇ ਹੋਣਗੇ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਦੀ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਖਰੀਦ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ 'ਤੇ ਸੰਕਟ ਦੇ ਬੱਦਲ ਛਾ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ 2022 ਤੋਂ ਉਸਦੀ ਊਰਜਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਰਣਨੀਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅੰਗ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ।

ਭਾਰਤੀ ਰਿਫਾਇਨਰੀਆਂ 'ਤੇ ਅਸਰ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਆਂ

ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਦੋਵੇਂ ਰਿਫਾਇਨਰੀਆਂ ਹੁਣ ਰੂਸੀ ਸਪਲਾਇਰਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸੰਕੇਤ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਗਿਰਾਵਟ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼, ਇੰਡੀਅਨ ਆਇਲ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ, ਭਾਰਤ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਇਸ 'ਤੇ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਰੂਸੀ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਖਰੀਦਦਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਭਾਰੀ ਛੋਟ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਆਉਣ ਨਾਲ ਰਿਫਾਇਨਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮੱਧ ਪੂਰਬ, ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਜਾਂ ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੇ ਬਦਲ ਖਰੀਦਣੇ ਪੈ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਨਪੁਟ ਲਾਗਤ ਵਧੇਗੀ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਦਾ ਮਾਰਜਨ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਵੇਗਾ।

ਸ਼ਿਪਿੰਗ ਅਤੇ ਬੀਮਾ ਚੁਣੌਤੀਆਂ: ਫਿਊਰੀਆ ਦੇ ਰਸਤੇ ਦਾ ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ, ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਟਰੈਕਿੰਗ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਨਿਰਯਾਤ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਪੱਛਮੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਰੂਸੀ ਸ਼ਿਪਮੈਂਟ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਵਧਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਏਸ਼ੀਆ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕਾਰਗੋ ਦਾ ਰਸਤਾ ਬਦਲਣਾ ਜਾਂ ਰੱਦ ਕਰਨਾ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਲਈ ਦੋਹਰਾ ਝਟਕਾ: ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਚੁਣੌਤੀਆਂ

ਭਾਰਤ ਲਈ, ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਦੋਵਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨਾਲ ਬੱਝਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਸ਼ਿਪਿੰਗ, ਬੈਂਕਿੰਗ ਅਤੇ ਬੀਮੇ ਦੀ ਆਲਮੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤੀ ਰਿਫਾਇਨਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣੇ ਪੈਣਗੇ। ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ 'ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੇਗੀ।

ਅਸਥਿਰਤਾ: ਨੇੜ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਰੂਸ ਤੋਂ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਅਸਥਿਰ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।

ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਹੱਲ: ਮੱਧਮ ਮਿਆਦ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਜੋਖ਼ਮ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਪਲਾਇਰਾਂ ਵੱਲ ਵਧੇਰੇ ਵਿਭਿੰਨਤਾ (Diversify) ਲਿਆ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਘਰੇਲੂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਤੇ ਅਸਰ: ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵੀ ਵਾਧਾ ਘਰੇਲੂ ਈਂਧਨ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਤੇ ਹਲਕਾ ਦਬਾਅ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਰਿਫਾਇਨਿੰਗ ਮਾਰਜਨ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਘਟਨਾ ਆਲਮੀ ਤੇਲ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਊਰਜਾ ਦਰਾਮਦਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਲਾਗਤ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਕਾਰਜ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।