ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਦੀਵਾਲੀ 'ਤੇ ਮਿਲੇਗੀ ਵੱਡੀ ਰਾਹਤ? ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਗ੍ਰੀਨ ਪਟਾਕੇ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਜਾਜ਼ਤ, ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਜਤਾਈ ਚਿੰਤਾ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀਵਾਲੀ, ਗੁਰੂ ਪਰਬ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸਮਸ 'ਤੇ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਲਗਭਗ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਘੱਟ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਫੈਲਾਉਣ ਵਾਲੇ 'ਗ੍ਰੀਨ ਪਟਾਕੇ' ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਪਟਾਕੇ ਵੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਫੈਲਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਰਵਾਇਤੀ ਪਟਾਕਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਕਣ 20 ਤੋਂ 30 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਰਾਏ: ਗ੍ਰੀਨ ਪਟਾਕੇ ਵੀ ਹਨ ਹਾਨੀਕਾਰਕ

ਗ੍ਰੀਨ ਪਟਾਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਰਾਏ ਵੰਡੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅਜੇ ਵੀ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹਨ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ ਸਿਰਫ਼ ਹਰੇ ਪਟਾਕਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

• CSIR-ਨੀਰੀ ਅਨੁਸਾਰ: ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਨ (NEERI) ਅਨੁਸਾਰ, ਗ੍ਰੀਨ ਪਟਾਕੇ ਖੋਲ ਦੇ ਆਕਾਰ ਨੂੰ ਛੋਟਾ ਕਰਕੇ, ਰਾਖ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਖਤਮ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਕੱਚੇ ਮਾਲ ਦੀ ਘੱਟ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਨੀਰੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਰਵਾਇਤੀ ਪਟਾਕਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣ ਵਾਲੇ ਕਣਾਂ, ਨਾਈਟ੍ਰਸ ਆਕਸਾਈਡ ਅਤੇ ਸਲਫਰ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ CSIR-ਨੀਰੀ ਦੇ ਹਰੇ ਲੋਗੋ ਅਤੇ QR ਕੋਡ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

• DTU ਦਾ ਅਧਿਐਨ: 2022 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਕਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (DTU) ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਗ੍ਰੀਨ ਪਟਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਤਿ-ਸੂਖਮ ਕਣਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ PM 2.5 ਅਤੇ PM 10 ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਤਰਨਾਕ ਹਨ।

ਮਾਹਿਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪਾਬੰਦੀ ਹਟਾਉਣ 'ਤੇ ਚਿੰਤਾ

ਵਾਤਾਵਰਣ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਪਟਾਕਿਆਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਢਿੱਲ ਦੇਣ ਨਾਲ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ 'ਗ੍ਰੀਨ ਪਟਾਕੇ' ਹੀ ਹੋਣ, ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਸਫਲਤਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

• ਨਕਲੀ QR ਕੋਡਾਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ: ਭਾਵਰੀਨ ਕੰਧਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦਾ 2018 ਦਾ ਗ੍ਰੀਨ ਪਟਾਕਿਆਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਨਕਲੀ QR ਕੋਡਾਂ, ਨਕਲੀ ਲੇਬਲਾਂ ਅਤੇ ਪਾਬੰਦੀਸ਼ੁਦਾ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਭਰਮਾਰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣ ਨਾਲ ਉਹ ਅਸਫਲਤਾ ਦੁਹਰਾਈ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹੋਰ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗਾ।

• ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਫੈਸਲਾ: ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ ਐਨਵਾਇਰੋਕੈਟਾਲਿਸਟਸ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੁਨੀਲ ਦਹੀਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ, ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਲੋਕ ਸਿਹਤ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਬਜਾਏ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਹੁਣ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਪਟਾਕੇ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਦੇਣਾ, ਸਾਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਹਵਾ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ 10 ਸਾਲ ਪਿੱਛੇ ਲੈ ਗਿਆ ਹੈ।

ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਪੀਲ

ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਮੰਤਰੀ ਮਨਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਿਰਸਾ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦੀਵਾਲੀ 'ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਗ੍ਰੀਨ ਪਟਾਕੇ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਸਮਾਂ ਮੰਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੁਰੂਪਰਬ 'ਤੇ ਵੀ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਦਾ ਸਮਾਂ ਮੰਗਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਜੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਗ੍ਰੀਨ ਪਟਾਕਿਆਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ।

ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸਖ਼ਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦੀ ਤਿਆਰੀ

ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਅਨੁਪਾਲਨ ਵਾਲੇ ਪਟਾਕਿਆਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਿਸ, DPCC ਅਤੇ ਮਾਲ ਵਿਭਾਗ ਵਰਗੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ 'ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮਰਪਿਤ ਕੰਟਰੋਲ ਰੂਮ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਸੀ।